- Шайбаниды
-
Шейбаниды — правящая династия в Бухарском ханстве, узбекская ветка шибанидов, основателем считается Мухаммед Шейбани, хотя многие представители династии восходят к деду Мухаммеда Абулхайру. Вытеснили тимуридов из Мавераннахра.
Основатель узбекской династии Шибанидов — Мухаммед Шейбани (1451—1510), сын Шахбудаг-султана, внук Абулхайра относился к средней линии Шибанидов. Наименование современными исследователями династии Шейбани является ошибочным. Шейбани — литературный псевдоним Мухаммад-хана, ни в одном официальном акте или на монетах не упоминается. В 1499 Мухаммад-хан начал завоевание Мавераннахра и в 1500—1501 отвоевал у Тимуридов их столицу Самарканд, основав государство Шейбанидов. Установил свою власть над всем Мавераннахром и Хорасаном, в 1508—1509 годах совершил грабительский поход на казахов.
В 1510 году Мухаммад-хан был разбит под Мервом иранским шахом Исмаилом I Сефеви и убит. После смерти Кучкунджи-хана (правил в 1510—1530 годах), дяди Шейбани-хана, и кратковременного правления его сына Абусаида (1530—1533) главой государства стал Убайдулла-хан I (правил в 1533—1539 годах), племянник Мухаммад-хана.
Шибаниды считали Тимуридов узурпаторами престола монгольских ханов, и вели постоянную борьбу с Сефевидами за Хорасан и вторую столицу Тимуридов — Герат. Правление Абдуллы-хана II (1557—1598, хан всех узбеков с 1583 года) характеризовалось значительным усилением ханской власти. После смерти АбдУулла-ханаI и убийства его сына Абд ул-Мумина династия Шейбанидов прекратилась.
Пир-Мухаммеду II, последнему Шейбаниду, принадлежала лишь небольшая часть государства; в том же году он погиб в междоусобной борьбе. После Шейбанидов к власти в 1599 году пришли Аштарханиды.
Содержание
Шибаниды Мавераннахра
- Абу-л-Гази Мухаммад-хан, сын Шахбудаг-султана, хан Мавераннахра 1501—1510
- Кучкунджи-хан, сын УбайдУлла-хана, султан Туркестана 1501—1512, хан Мавераннахра 1512—1530
- Музаффар уд-Дин Абу Саид-хан, сын Кучкунджи-хана, хан Мавераннахра 1530—1533
- Муизз уд-Дин Абу-л-Гази УбайдУлла-хан, сын Махмуд-султана, султан Бухары 1512—1533, хан Мавераннахра 1533—1539
- Абу-л-Фатх Пир Мухаммад-хан, сын Джанибек-султана, султан Балха 1546—1566, султан Бухары 1550—1551, хан Мавераннахра 1556—1561
- Абу-л-Фатх Искандар-хан, сын Джанибек-султана, султан Мианкалы 1512—1533, султан Керминэ 1529—1533, хан Мавераннахра 1561—1583
- Абу-л-Гази АбдУлла-хан, сын Искандар-хана, султан Карши 1552—1554, султан Бухары 1555—1556, 1557—1561, султан Керминэ 1556—1561, хан Бухары 1561—1583, хан Мавераннахра 1583—1598
- Абу-л-Фатх Абд ул-Мумин-хан, сын АбдУлла-хана, султан Балха 1582—1583, хан Балха 1583—1598, хан Мавераннахра 1598
- Пир Мухаммад-хан, сын Исфандийар-султана, хан Мавераннахра 1598—1601
Шибаниды Бухары
- Махмуд, сын Шахбудаг-султана, султан Бухары 1501—1511
- Муизз уд-Дин Абу-л-Гази УбайдУлла-хан, сын Махмуда, султан Бухары 1512—1533, хан Мавераннахра 1533—1539
- Абд ул-Азиз-хан, сын УбайдУлла-хана, хан Бухары 1533—1550
- Мухаммад Йар-султан, сын Суюнч Мухаммад-султана, султан Бухары 1550, 1551—1554
- Бурхан-султан, сын Мухаммад Рахим-султана, султан Бухары 1551—1555, 1556—1557
- Абу-л-Гази АбдУлла-хан, сын Искандар-хана, султан Карши 1552—1554, султан Бухары 1555—1556, 1557—1561, султан Керминэ 1556—1561, хан Бухары 1561—1583, хан Мавераннахра 1583—1598
Шибаниды Самарканда
- Ахмад-султан, сын УбайдУлла-хана, султан Самарканда 1501—1506
- Мухаммад Тэмур-хан, сын Мухаммад-хана, хан Самарканда 1506—1511
- Абд ул-Латиф-хан, сын Кучкунджи-хана, хан Самарканда 1540—1552
- Султан Саид-султан, сын Абу Саид-хана, султан Самарканда 1552—1555, 1557—
- Науруз Ахмад Барак-хан, сын Суюнч Ходжа-хана, хан Ташкента 1539—1556, хан Туркестана 1539—1556, хан Самарканда 1555—1556
- Мухаммад Ибрахим Гадай-хан, сын Абд ул-Латиф-хана, хан Самарканда 1556, 1557—
- Баба-хан, сын Науруз Ахмад Барак-хана, хан Ташкента —1582, хан Самарканда 1556—1557
- Джаванмард Али-султан, сын Абу Саид-хана, султан Самарканда 1557
Шибаниды Ташкента
- Суюнч Ходжа-хан, сын УбайдУлла-хана, хан Ташкента 1501—
- Науруз Ахмад Барак-хан, сын Суюнч Ходжа-хана, хан Ташкента 1539—1556, хан Туркестана 1539—1556, хан Самарканда 1555—1556
- Дервиш-хан, сын Науруз Ахмад Барак-хана, хан Ташкента 1556—
- Баба-хан, сын Науруз Ахмад Барак-хана, хан Ташкента —1582, хан Самарканда 1556—1557
Шибаниды Мианкалы
- Абу-л-Фатх Искандар-хан, сын Джанибек-султана, султан Мианкалы 1512—1533, султан Керминэ 1529—1533, хан Мавераннахра 1561—1583
Шибаниды Карши
- Кылыч Кара-султан, сын Кистин Кара-султана, султан Балха 1544—1545, султан Карши 1552
- Абу-л-Гази АбдУлла-хан, сын Искандар-хана, султан Карши 1552—1554, султан Бухары 1555—1556, 1557—1561, султан Керминэ 1556—1561, хан Бухары 1561—1583, хан Мавераннахра 1583—1598
Шибаниды Шахрисябза
Шибаниды Керминэ
- Абу-л-Фатх Искандар-хан, сын Джанибек-султана, султан Мианкалы 1512—1533, султан Керминэ 1529—1533, хан Мавераннахра 1561—1583
- Дуст Мухаммад-султан, сын Джанибек-султана, султан Керминэ 1553—1556
- Абу-л-Гази АбдУлла-хан, сын Искандар-хана, султан Карши 1552—1554, султан Бухары 1555—1556, 1557—1561, султан Керминэ 1556—1561, хан Бухары 1561—1583, хан Мавераннахра 1583—1598
Шибаниды Туркестана
- Кучкунджи-хан, сын УбайдУлла-хана, султан Туркестана 1501—1512, хан Мавераннахра 1512—1530
- Науруз Ахмад Барак-хан, сын Суюнч Ходжа-хана, хан Ташкента 1539—1556, хан Туркестана 1539—1556, хан Самарканда 1555—1556
Шибаниды Хисара
- Хамза-султан, сын Бахтийар-султана, султан Хисара 1501—1510
- Махди-султан, сын Бахтийар-султана, султан Хисара 1501—1510
Шибаниды Ферганы
Шибаниды Балха
- Хуррамшах-султан, сын Мухаммад-хана, султан Балха 1506—1511
- Кистин Кара-султан, сын Джанибек-султана, султан Балха 1526—1544
- Кылыч Кара-султан, сын Кистин Кара-султана, султан Балха 1544—1545, султан Карши 1552
- Абу-л-Фатх Пир Мухаммад-хан, сын Джанибек-султана, султан Балха 1546—1566, султан Бухары 1550—1551, хан Мавераннахра 1556—1561
- Абу-л-Фатх Абд ул-Мумин-хан, сын АбдУлла-хана, султан Балха 1582—1583, хан Балха 1583—1598, хан Мавераннахра 1598
- Абд ул-Амин-хан, сын Абд ул-Латиф-султана, хан Балха 1598
См. также
Литература
- Босворт К.Э. Мусульманские династии: Справочник по хронологии и генеалогии / Пер. с англ. М., 1971. С. 207–208.
Wikimedia Foundation. 2010.